Z Martą Mordarską, dyrektorem Małopolskiego Oddziału Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Krakowie rozmawia Agnieszka Piwko

Agnieszka Piwko: Minął już rok, od czasu kiedy objęła pani stanowisko dyrektora małopolskiego oddziału PFRON. Co udało się zrobić w tym czasie?

Marta Mordarska: Myślę, że bardzo wiele się udało i trudno w kilku zaledwie zdaniach ten rok podsumować. To przede wszystkim stała współpraca z samorządami powiatów w całej Małopolsce i spora pula środków dla województwa na realizację potrzeb osób niepełnosprawnych, w tym zarówno dla samorządów jak i organizacji pozarządowych. Pozyskaliśmy 110 mln złotych, co daje nam pierwsze miejsce w kraju. W naszym województwie jest mnóstwo organizacji, znakomicie funkcjonujących i świadczących pomoc osobom niepełnosprawnym, ich rodzinom i otoczeniu, które działają profesjonalnie zarówno w obszarze rehabilitacji jak i różnego rodzaju innowacyjnych terapiach. Małopolski PFRON nawiązał nowe partnerstwa. Mamy własne eventy, które mają cykliczny charakter. Między innymi mam tu na myśli Małopolski Dzień Osób Niepełnosprawnych, zapoczątkowany w ubiegłym roku w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, z wydarzeniami w Nowym Targu i Tarnowie. To także I Małopolski Dzień Godności Osób Niepełnosprawnych, który swoimi wydarzeniami objął niemal całe województwo. Było to kilkanaście marszów godności, kiermaszy, pikników i konferencji. W minionym roku sukcesywnie podejmowaliśmy wiele inicjatyw. Spotykaliśmy się i nagradzaliśmy olimpijczyków, sportowców, czyli tych niezwykłych ludzi, którzy rywalizowali o medale podczas paraolimpiad. Jesteśmy dumni, że tak wielu z nich mamy w Małopolsce. Udało się zrealizować wiele projektów wspólnie z partnerami naszej instytucji. Takim finalnym efektem jest partnerstwo z Małopolskim Oddziałem Polskiego Związku Głuchych. Ta współpraca przynosi już bardzo konkretne i wymierne efekty. Z końcem września spotykamy się na wspólnie zorganizowanej konferencji pod patronatem Pierwszej Damy - Agaty Kornhauser-Dudy. Do udziału w wydarzeniu zaprosiliśmy wielu znakomitych gości - psychologów, lekarzy, którzy w nowatorski sposób zmieniają życie osób niesłyszących, wyprowadzając ich ze świata ciszy. To światowej klasy specjaliści, więc będzie okazja, aby porozmawiać i podzielić się doświadczeniami w tym zakresie.

A.P.: Pamiętam, że swoje urzędowanie rozpoczęła pani od wizyt w każdym z powiatów, rozmawiając z samorządowcami o potrzebach osób niepełnosprawnych w regionie. Jakie były efekty tych spotkań?

M.M.: Ten początek znajomości, niektórzy starostowie wspominają do dziś, podkreślając, że pierwszy raz w trakcie ich kadencji, przyjechał do nich urzędnik państwowy z informacją, że chce przekazać środki. Dla mnie to było oczywiste. Przez dużą część swojego życia byłam samorządowcem, dlatego tak istotne było dla mnie, aby osobiście ich poznać i w bezpośredniej rozmowie dowiedzieć się o mapie potrzeb poszczególnych powiatów. To zapoczątkowało intensywną i konstruktywną współpracę, która trwa i znakomicie się układa.

A.P.: Pani dyrektor, powiedzmy o największych osiągnięciach ostatnich dwunastu miesięcy.

M.M.: Sądzę, że nową jakością jaką wprowadziliśmy, są różnego rodzaju partnerstwa. Kilkadziesiąt umów już podpisaliśmy i dotyczą one, co bardzo istotne, wielu obszarów. Wspomniana już przeze mnie współpraca z Polskim Związkiem Głuchych zaowocowała organizacją szkoleń, seminariów i konsultacji. Kolejne, istotne partnerstwo to porozumienie podpisane przez 19 powiatów, PFRON i Uniwersytet Rolniczy w Krakowie. Współpraca dotyczy zagospodarowania obszarów zieleni, wskazanych przez powiaty jako miejsca szczególne, które studenci wspólnie z kadrą uniwersytecką będą przygotowywać jako przestrzenie sensoryczne, ogrody terapeutyczne. W ostatnim czasie podpisaliśmy umowę o współpracy z portem lotniczym w Balicach. To olbrzymi pracodawca w Małopolsce, który dostrzega wagę i znaczenie społecznego wymiaru biznesu i jego społecznej odpowiedzialności. Porozumienie będzie skutkowało otwieraniem się na zatrudnianie osób niepełnosprawnych, lepszym dostosowaniem lotniska do potrzeb takich osób, ale też otwieraniem przestrzeni wystawowych z prezentacją artystycznego dorobku osób niepełnosprawnych. Do współpracy pozyskaliśmy również Fundację Instytut Rozwoju Regionalnego. Jest to partnerstwo w obszarze projektu, realizowanego z funduszy europejskich, a dotyczącego Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych. Efektem ma być stworzenie raportu, jak wygląda przestrzeganie założeń Konwencji, wskazanie miejsc, gdzie te praktyki są najlepsze i co jeszcze jest do zrobienia w tym obszarze. Wspomnę, że partnerską współpracę realizujemy też z Małopolską Wojewódzką Komendą Ochotniczych Hufców Pracy w Krakowie, a w najbliższym czasie podpiszemy porozumienie z Fundacją Sztuki Osób Niepełnosprawnych, która wspiera PFRON w organizacji konkursów plastycznych. Bardzo cenię sobie także dobrą współ-pracę z mediami z terenu Małopolski. Dzięki temu tematyka dotycząca osób niepełnosprawnych nabiera szerszego wymiaru, zyskuje należytą ważność, a PFRON ma możliwość promowania realizowanych projektów i docierania do szerokiej grupy zainteresowanych.

A.P.: Które obszary działalności, pani zdaniem, wymagają większej intensyfikacji, a które prężnie się rozwijają ?

M.M.: Patrząc na mapę Małopolski, dostrzegam jeszcze powiaty, w których działające organizacje pozarządowe nie są jeszcze naszymi partnerami. Nie oznacza to jednak, że pomoc nie jest tam kierowana, ponieważ wsparcia udzielają organizacje z sąsiednich powiatów. Nie mniej jednak, wciąż mamy sporo białych plam. To miejsca wymagające większej aktywizacji. Trzeba mieć jednak świadomość, że jest to pewien proces i sytuacja, która powoli zmienia się na lepsze. Natomiast bardzo cieszy mnie fakt, że w Małopolsce przybywa Zakładów Aktywności Zawodowej. Jestem przekonana, że ten rok zakończymy powołaniem nowych ZAZ-ów, gdyż te już istniejące pokazują, jak bardzo takie miejsca są potrzebne. Osoby, które tam pracują, odnalazły swoją godność, swój sposób na życie i czują się potrzebne i doceniane.

A.P.: Które projekty, realizowane przez małopolski PFRON, będą kontynuowane?

M.M.: Bez wątpienia, będą to programy wsparcia dla organizacji pozarządowych, ponieważ widzimy, że jest to potrzebne i przynosi wymierne efekty. Chcemy, aby ta kontynuacja była realizowana w sposób mądry i przemyślany. To bardzo ważne, aby organizacje, które na co dzień pracują z osobami niepełnosprawnymi miały zapewniony komfort ciągłości pracy na rzecz swoich podopiecznych. Będziemy chcieli również rozwijać programy wyrównywania różnic między regionami Małopolski. Dzięki naszym staraniom udało się zwiększyć pulę środków na ten cel o blisko 30% procent, co pozwoliło zaopiekować niemal wszystkie składane wnioski. Mamy świadomość, że jest jeszcze wiele do zrobienia w tym obszarze. Jesteśmy otwarci na indywidualne potrzeby poszczególnych organizacji, ale też staramy się tworzyć systemowe rozwiązania dla Małopolski. Służy temu współpraca z samorządami, organizacjami i instytucjami. To ważne, aby Małopolska mówiła jednym głosem o podziale i wykorzystaniu środków na rzecz osób niepełnosprawnych. Chodzi o to, aby reagować na potrzeby adekwatnie do tego, co jest dostępne. Podczas wielu przeprowadzonych szkoleń, nasi eksperci zwracali uwagę, że potrzeby nie tylko muszą być zindywidualizowane, ale też by mądrze je rozeznać i dobrze zarządzać środkami. Pieniędzy na ten cel nie jest mało, to jak wspomniałam 110 milionów złotych rocznie dla Małopolski. Istotne, aby zostały wydatkowane w sposób przemyślany i nie dublowały się realizacje pewnych zadań. Dlatego właśnie, potrzebna jest racjonalna wymiana informacji, aby strumień środków był kierowany tam, gdzie jest najbardziej potrzebny i został efektywnie wykorzystany.

A.P.: Z perspektywy dyrektora małopolskiego PFRON, to był dobry rok?

M.M.: Powiem tak - na pewno był bardzo dynamiczny i obfitujący w dobrą współpracę ze wszystkimi podmiotami. Mądre budowanie daje długofalowe efekty i mam takie przeświadczenie, że ten rok zamykamy wspólnym budowaniem. Służy temu szeroko zakrojona współpraca z samorządami, organizacjami, ale też parlamentarzystami i ministerstwem. Połączenie różnych potencjałów daje znakomitą synergię, a to co powstaje przekłada się na poprawę sytuacji osób niepełnosprawnych w wielu dziedzinach życia.

A.P.: Dziękując za rozmowę, życzę dalszych sukcesów we wspólnym budowaniu.

M.M.: Dziękuję.