Omówienie planowanych rozwiązań ze szczególnym uwzględnieniem Warsztatów Terapii Zajęciowej.
W dniu 2 października 2017 roku rozpoczęły się prace nad projektem zmian w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dalej też jako „ustawa”). Potrzeba wprowadzenia tych rozwiązań wynika przede wszystkim z przyjęcia przez Radę Ministrów uchwały w sprawie programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”. Istotą projektowanych rozwiązań jest stworzenie mechanizmów wsparcia dla rodzin w zakresie usług wspierających i rehabilitacyjnych przez prowadzenie zajęć klubowych w warsztatach terapii zajęciowej, czy korzystania z elastycznych form organizacji czasu pracy, w tym telepracy.
Projekt ustawy przewiduje również wprowadzenie standardów działania warsztatów terapii zajęciowej, co jest odpowiedzią na potrzebę zapewnienia na optymalnym poziomie celów realizacji tej formy rehabilitacji. Pozostałe zmiany dotyczą postępowań administracyjnych uregulowanych w ustawie
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz obowiązków i praw pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne.
Większość z planowanych zmian w ustawie odnosi się do warsztatów terapii zajęciowej (dalej też jako „WTZ”). Najważniejszą z projektowanych zmian jest nowa forma wsparcia byłych uczestników WTZ,
w utrzymaniu samodzielności i niezależności w życiu społecznym i zawodowym. Zajęcia te przybrać mają postać zajęć klubowych, prowadzonych przez WTZ. WTZ, który będzie zainteresowany prowadzeniem zajęć klubowych będzie mógł się ubiegać o ich dofinansowanie w ramach programu zatwierdzonego przez Radę Nadzorczą PFRON.
Inne zmiany ustawy w zakresie działalności WTZ dotyczą:
1) określenia zasad dotyczących kierowania
i przyjmowania osób niepełnosprawnych do WTZ,
2) modyfikacji zasad finansowania działalności WTZ,
3) umożliwienia kontynuacji terapii zajęciowej uczestnikowi WTZ, w przypadku upływu terminu ważności orzeczenia,
4) wprowadzenia przepisu ustanawiającego obowiązek zwrotu środków PFRON w przypadku dłuższej nieobecności uczestników WTZ,
5) uzależnienia możliwości utworzenia WTZ w danym powiecie oraz zwiększenia liczby uczestników w funkcjonującym WTZ od potrzeb lokalnego systemu wsparcia
6) umożliwienia powrotu do warsztatu osoby niepełnosprawnej, która opuściła warsztat w celu podjęcia zatrudnienia w okresie 90 dni od dnia podjęcia przez niego zatrudniania.
Omawiany projekt wprowadza też nową instytucję, w postaci stażu aktywizacyjnego, który polegać ma na nabywaniu przez osobę niepełnosprawną umiejętności praktycznych przez wykonywanie zadań w miejscu pracy oraz umiejętności społecznych niezbędnych do wykonywania czynności zawodowych, bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Staż aktywizacyjny mógłby odbywać się w wymiarze do 30 godzin tygodniowo przez okres do trzech miesięcy.
Projekt zmiany ustawy proponuje uregulowanie kwestii związanych z kwalifikowaniem i przyjmowaniem osób niepełnosprawnych do WTZ. Warunkiem uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w WTZ będzie wskazanie do uczestnictwa w terapii zajęciowej zawarte w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności. Wniosek osoby niepełnosprawnej dotyczący uczestnictwa w WTZ będzie kierowany do powiatowego centrum pomocy rodzinie, a decyzję w sprawie zakwalifikowania do uczestnictwa w WTZ będzie wydawał starosta.
Inne istotne zmiany to propozycja, aby stanowisko osoby kierującej WTZ zajmowała osoba, która posiada wykształcenie wyższe. Ponadto osoby pełniące funkcje zarządcze w jednostce prowadzącej WTZ nie będą mogły być równocześnie pracownikami WTZ.
Uregulowano też instrument wsparcia aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych w postaci refundacji kosztów składek na ubezpieczenia społeczne poniesionych przez niepełnosprawnych przedsiębiorców lub rolników. Zmiana ma na celu umożliwienie osobom niepełnosprawnych opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne i wysłanie wniosku w jednym dniu.
Co ważne, projektowane zmiany mają znacznie szerszy zakres. Projekt ten zakłada zmianę w Kodeksie pracy, poprzez zapewnienie możliwości wykonywania pracy w formie telepracy na wniosek pracownika. Prawo takie przyznaje się pracownikom-rodzicom dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim
i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały
w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu , lub dziecka niepełnosprawnego, dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności, dziecka ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi.
