Metoda PNF, czyli proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu to metoda kompleksowej kinezyterapii, oparta na neurofizjologicznych zasadach wykonywania czynności ruchowych i ich rozwoju w trakcie życia człowieka, wykorzystywana do odzyskiwania utraconych lub kształtowania zaburzonych umiejętności ruchowych. Metoda uwzględnia odczuwanie własnego ruchu (propriocepcję) oraz skupia się na ułatwianiu ruchu zgodnego z fizjologicznymi sposobami wykonywania jak najbardziej skutecznej czynnościowo aktywności ruchowej.

Metoda PNF dla kogo?

Stosowana jest w leczeniu i usprawnianiu pacjentów z dysfunkcjami w obrębie układu kostno-stawowego, mięśniowego i nerwowego. Bardzo dobre efekty uzyskuje się przede wszystkim
u pacjentów:

• po udarach mózgu, urazach czaszkowo-mózgowych, urazach rdzenia kręgowego;
• z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym, stwardnieniem zanikowym bocznym, chorobami móżdżku, polineuropatiami, dystrofiami mięśniowymi; skoliozami;
• po operacjach wszczepienia endoprotezy biodra lub kolana, rekonstrukcji więzadeł stawu kolanowego, po złamaniach kości;
• z zaburzeniami oddychania, połykania.

Jakie są założenia?

Koncepcja metody PNF powstała w 1946 r. w Kalifornii dzięki współpracy neurofizjologa – dr. Hermana Kabata i fizjoterapeutki – Maggie Knott. Twórcy metody dostrzegli, że ruchy wykonywane w życiu codziennym nie odbywają się w jednej płaszczyźnie anatomicznej, lecz mają charakter złożony.

PNF wykorzystuje złożone wzorce ruchowe, które są automatycznie wykonywane przez człowieka w czasie całego życia. Dokładnie opracowano i wyróżniono wzorce dla łopatki, miednicy, kończyny górnej, dolnej, tułowia i głowy. Dodatkowo określono wzorce dla równoczesnych ruchów kończyn górnych i dolnych.

Dzięki dostarczaniu przez wzorce ruchowe wyraźnych informacji do mózgu, i przez to uruchomienie mechanizmów odtwarzania lub poprawy kontroli motorycznej (tj. mobilności, stabilności, zręczności i koordynacji), możliwe jest przywracanie utraconej funkcji ruchowej.

W terapii wg koncepcji PNF następuje proces uczenia ruchu, rozumiany zarówno jako odtwarzanie utraconej funkcji ruchowej, jak i wielozmysłowe bodźcowanie, polegające na sumowaniu z bodźcami proprioceptywnymi różnego rodzaju pobudzeń ze środowiska zewnętrznego, takich jak bodźce dotykowe, wzrokowe, słuchowe, bodźce oddziałujące na kontrolę równowagi (np. poprzez zmienne podłoże, wykorzystanie poduszki sensomotorycznej). Wielozmysłowe bodźcowanie polega na wykorzystaniu:

• kontaktu manualnego (odpowiedni chwyt terapeuty stymuluje receptory skóry pacjenta i dokładnie określa kierunek wykonywanego ruchu),
• kontaktu wzrokowego (kontrola i korekcja ruchu przez pacjenta; wzmocnienie napięcia mięśniowego),
• kontaktu słownego (uświadomienie pacjentowi określonego ruchu poprzez krótkie wyraźne komendy),
• oporu manualnego, odpowiednio dawkowanego i dostosowanego do potrzeb pacjenta
• trakcji (rozciąganie/wydłużenie mięśni tułowia lub kończyn), aproksymacji (dociśnięcie powierzchni stawowych), strechingu (impuls pobudzający rozciągnięty mięsień do skurczu lub stymulujący napięty mięsień do intensywnego skurczu), co pobudza proprioreceptory znajdujące się w mięśniach, ścięgnach i torebkach stawowych.

Nauczenie prawidłowych wzorców ruchowych ma na celu zapobieganie pojawianiu się nowych lub utrwalaniu istniejących patologicznych wzorców ruchowych. Odtwarzanie prawidłowego ruchu stanowi jednocześnie działanie w kierunku normalizacji napięcia mięśniowego.

Terapia metodą PNF:

• poprawia koordynację i równowagę;
• zwiększa siłę i wytrzymałość mięśniową;
• polepsza czucie głębokie, zwiększa zakresy ruchu;
• ponadto poprawia technikę wykonywania różnego rodzaju ruchów, w tym np. chodu;

Opis

Według metody PNF, terapia ma być bezbolesna i funkcjonalna, to znaczy zgodna z potrzebami funkcjonalnymi zgłaszanymi przez chorego i wzorowana na naturalnych ruchach zdrowego człowieka. Praca nad funkcją to przede wszystkim dążenie do uzyskania w terapii sytuacji zadaniowej, w której pacjent może podjąć próbę odtworzenia funkcji zaburzonej ruchowo (np. napić się herbaty, ubrać się lub wykonać inną potrzebną czynność). Metoda PNF dzięki różnorodności stosowanych technik i wzorców ruchowych pozwala na indywidualną pracę z pacjentem, uwzględniającą stadium choroby, stan funkcjonalny oraz potrzeby pacjenta. Dzięki połączeniu poszczególnych ruchów w jedną całość (ruch globalny) aktywowane jest całe ciało chorego. W zależności od potrzeb pacjenta, wykorzystuje się techniki uczące ruchu i koordynacji, stabilizujące, rozluźniające, mobilizujące, przeciwbólowe i inne, a także program ćwiczeń funkcjonalnych na materacu, nauka chodzenia, funkcji oddychania, połykania i mówienia.

Terapia metodą PNF proponuje wykonywanie ruchów naturalnych, przebiegających trójpłaszczyznowo, zbliżonych do codziennej aktywności. Ruchy te prowadzone są wzdłuż skośnych osi ruchu, które stwarzają możliwość zaktywizowania największej liczby mięśni należących do tego samego łańcucha mięśniowego, czyli grupy mięśni pobudzanych kolejno w czasie wykonywania ruchu. Podczas ćwiczeń zostaje wykorzystany mechanizm przeniesienia siły mocniejszych grup mięśniowych na słabsze. Dzięki temu silne i zdrowe regiony ciała pobudzają i uruchamiają aktywność motoryczną w słabszych lub uszkodzonych obszarach narządu ruchu. Zgodnie ze skośnym przebiegiem większości mięśni szkieletowych za najważniejszy komponent ruchu uważa się rotację. Warunkuje ona siłę i koordynację wykonywanego ruchu.

Źródło: http://ipnfa.pl/